Er is een tijd van productief zijn en er is een tijd van afschakelen. Afschakelen van je werk is belangrijk om je lichaam de kans te geven om te herstellen en ontspannen. Dit is van belang voor je energieniveau, mentale gesteldheid, geluksgevoel en je algehele welbevinden. We denken vaak dat ‘een avondje vroeg naar bed gaan’ voldoende is om bij te tanken, maar wat als ik je vertel dat dit niet altijd de juiste strategie is? De manier waarop we onze rust nemen is namelijk bepalend voor hoe succesvol ons lichaam kan herstellen en ontspannen. Hoe kun je gemakkelijker afschakelen van je werk en je afschakel-momenten optimaliseren? Door de juiste momenten te kiezen om af te schakelen en die op de juiste manier in te vullen.
7 typen van rust
We kunnen maar liefst 7 typen van rust onderscheiden waar ons lichaam in verschillende situaties behoefte aan heeft. Als je niet weet welke type rust je lichaam nodig heeft kun je gemakkelijk de plank misslaan en onbedoeld je lichaam meer overbelasten terwijl dat niet de bedoeling is. Stel je hebt gedurende de dag veel prikkels te verwerken gekregen. Je hebt de hele dag achter een scherm gezeten, een aantal (Zoom) meetings gehad, collega’s om je heen en de radio stond aan. Bij thuiskomst kun je dan denken ‘vanavond lekker een avond niks doen en ontspannen met Netflix!’. Dit lijkt wellicht een goede manier van ontspannen, maar dat zal het na zo’n dag waarschijnlijk niet zijn. Het avondje Netflix bezorgt je namelijk juist nóg meer prikkels die verwerkt dienen te worden. Nog meer schermtijd, nog meer geluiden, nog meer afleiding.
Hoe weet je welk type rust je nodig hebt?
Hoe kom je erachter welk type rust jouw lichaam nodig heeft? Door stil te staan bij waar jouw energie gedurende de dag of een periode naartoe gaat. Heb je een mentale inspanning geleverd doordat je veel denkwerk doet? Heb je een flinke lading schermtijd gehad door alle Zoom-meetings, Instagram updates en Netflix marathons? Of word je emotioneel leeggezogen door een bepaalde situatie of persoon? Allemaal gebeurtenissen waar je lichaam van moet bijtanken, maar niet telkens op dezelfde manier.
Ben je benieuwd naar de do’s en dont’s per type rust? Beluister dan aflevering 15 ‘De 7 typen rust die je lichaam nodig heeft’ van De Vitaliteit Podcast op Spotify, Apple Podcasts en Google Podcasts.
Type 1 Fysieke rust
Fysieke rust gaat over je lichaam helpen om fysiek te herstellen. Iedereen heeft dagelijks fysieke rust nodig. Te weinig fysieke rust kan zorgen voor stress, concentratieproblemen en verlies van productiviteit. Wanneer je fysiek actief bent en bijvoorbeeld intensief sport, heb je deze vorm van rust meer nodig. Dat kan in passieve rust, zoals slaap of een ontspanningsoefening. Of in actieve rust, zoals yoga, stretchen of massage nemen.
Type 2 Mentale rust
Mentale rust betekent je hoofd een pauze geven. Wanneer je merkt dat je je gedachten moeilijk uit kan zetten, je moeilijk in slaap kan komen en stress ervaart doordat je je over alles zorgen maakt, dan kan het zijn dat je een tekort aan mentale rust hebt. Maar ook na stevig denkwerk of intensieve concentratie heeft je brein hersteltijd nodig.
Type 3 Sensorische of zintuigelijke rust
Gemiddeld krijgen we per dag zo’n 150.000 prikkels te verwerken. Dat is 5x meer dan een paar honderd jaar geleden. Sensorische prikkels zijn onder andere geluiden, beeldschermen, mensen die door elkaar heen praten of felle lichten. Zeker wanneer je hoog sensitief bent kan dit ervoor zorgen dat je je al snel overprikkeld, moe en gespannen voelt. Vaak klinkt het verleidelijk om na een vermoeiende dag voor de tv te hangen (en tegelijk door je telefoon te scrollen), maar grote kans dat deze extra prikkels je alleen maar meer uitputten. De beste manier om sensorische rust te krijgen is door je schermen uit te zetten en de stilte op te zoeken. Neem jezelf bijvoorbeeld voor om een uur voor het slapen gaan je telefoon op vliegtuigstand te zetten. Of stel af en toe een schermloze zondag in. Overdag kan je ook sensorische rust krijgen door een aantal minuten je ogen te sluiten en zachtjes over je wenkbrauwen en je slapen te wrijven.
Type 4 Creatieve rust
Creativiteit geeft ontspanning, inspiratie en energie. Maar ook creatieve energie kan opraken. Zeker wanneer je een creatief beroep hebt, veel moet brainstormen of innovatief moet werken, kan je behoefte hebben aan extra creatieve rust. Zonder die rust voel je je al snel ongeïnspireerd. Creatieve rust kan je op verschillende manieren opdoen. Bijvoorbeeld door de natuur in te gaan en je te laten inspireren door de creatiekracht van de natuur. Of door de schoonheid van kunst of architectuur in je op te nemen. Creatieve rust kan je ook krijgen door juist te creëren, maar dan op een meditatieve manier en zonder enige druk. Je wilt in elk intensief denkwerk, brainstormen en de druk van creatief ‘moeten’ presteren voorkomen.
Type 5 Emotionele rust
Emotionele rust is nodig wanneer je veel emoties voelt, maar deze niet de ruimte geeft om gevoeld te worden. Bijvoorbeeld woede die onderdrukt wordt of verdriet dat niet verwerkt kan worden. Vooral wanneer we niet onze ware zelf laten zien, zeggen dat alles goed gaat terwijl dat niet zo is of ons leven een emotionele achtbaan is, hebben we meer emotionele rust nodig. Emotionele rust ontstaat het meest wanneer we onze emoties aankijken. Dit kun je bijvoorbeeld doen door alle emoties die je voelt op te schrijven en vervolgens bij iedere emotie even twee minuten stil te staan. Sta jezelf toe om deze emotie echt te voelen en neem waar wat er in je lijf gebeurt. Na deze twee minuten schrijf je op wat je voelde of wat er in je opkomt. Daarna ga je naar de volgende emotie. Maar ook technieken als EFT (Emotional Freedom Technique) of intuïtief tekenen of dansen kunnen helpen om de emoties te laten stromen.
Type 6 Sociale rust
Wanneer er een tekort is aan emotionele rust is er vaak ook behoefte aan sociale rust. Sociale rust geeft ons even een pauze van de interacties met anderen. Hoe gezellig ook, grote menigten, continu bij anderen zijn, intensieve gesprekken of sterk aanwezige personen kunnen veel sociale energie van ons vragen. Vooral introverte en hoog sensitieve mensen kunnen een grote behoefte hebben aan sociale rust, want andere mensen kunnen een grote hoeveelheid prikkels bezorgen. Sociale rust betekent vooral even alleen zijn. Een warm bad, een wandeling alleen, een dag geen mensen om je heen. Maar ook wanneer er relaties zijn in ons leven die meer energie vragen dan dat ze geven, groeit de noodzaak tot sociale rust. Het is belangrijk om je te omringen met mensen die jou steunen en voorzien van positieve energie.
Type 7 Spirituele rust
Spirituele rust is niks zweverigs, maar staat eigenlijk simpelweg voor in contact staan met jezelf. En dit type rust is nodig wanneer we ons afgesneden voelen van onszelf. Wanneer je niet bij je emoties kan of veel in je hoofd zit. Spirituele rust kun je vinden door te wandelen in de natuur, bij jezelf in te checken bijvoorbeeld met behulp van meditatie, creatief zijn of flow schrijven. Dit laatste is een manier van schrijven waarbij je alles opschrijft wat in je opkomt en je niet let op punten, komma’s en grammatica. Je laat gewoon alles wat er naar boven komt uit je pen vloeien. Het is erg bevrijdend om onbegrensd te kunnen schrijven.
Jezelf de juiste rust geven vraagt dat je je lichaam leert kennen, maar ook steeds op het moment zelf stilstaat bij wat je nu nodig hebt. Vooral wanneer we niet in contact staan met ons lichaam kan het lastig zijn om aan te voelen welke soort rust je nodig hebt. Stel jezelf daarom regelmatig de vraag: ‘wat heb ik nu nodig?’. Zoek of wacht niet naar het antwoord, maar volg gewoon datgene dat als eerste in je opkomt.
Opdracht: Welke type rust heb jij nodig?
Schrijf voor jezelf eens op welke 2 of 3 typen rust jij na een werkdag nodig denkt te hebben op basis van waar jouw energie naartoe gaat gedurende de dag.
Leestip: Energiemanagement – de 5 energietypes
De tegenhanger van de type rust zijn de energietypes. In de blogpost ‘Energiemanagement – de 5 energietypes’ ga ik dieper in op welke 5 energietypes er zijn en hoe dit jou kan helpen om je energie beter te managen.
